Reflectieverslag

REFLECTIEVERSLAG 1: DE AANSLAG (HARRY MULISCH)

De Aanslag is Harry Mulisch' zevende roman. Het verhaal gaat over het leven van Anton Steenwijk, dat drastisch verandert in januari 1945. Fake Ploeg, een NSB'er uit zijn dorp, wordt neergeschoten voor zijn stoep. Eigenlijk wordt hij neergeschoten voor het huis van zijn buren, maar deze verplaatsten het lijk en laten het achter voor het huis van Anton. Een daad die een imense invloed zal hebben op de rest van zijn leven. Anton probeert te zoeken naar een waarheid zonder dat hij er zich van bewust is. Hij ontdekt dat die avond niet alleen zijn leven voorgoed een andere wending zal nemen, maar ook dat van de betrokkenen.

In het boek ‘De Aanslag’ van Harry Mulisch zijn er meerdere thema’s die aan bod komen.

Vooreerst wordt de lezer geconfronteerd met de levensomstandigheden van het Nederlands volk gedurende Wereldoorlog II. Vanaf de eerste episode (1945) wordt er een goed beeld gegeven over het leven van een doorsnee Nederlands gezin, namelijk de familie Steenwijk die in een kleine villa aan de kade van Haarlem woont. Meteen ondervind je een contrast tussen het leven nu en dat van toen. 

In de allereerste scène bevinden Anton en zijn familie zich in dezelfde kamer, in het bijzijn van een carbidlantaarn die hen wat warmte biedt. Wij kunnen ons vandaag niet inbeelden om een avond door het leven te gaan zonder televisie, licht e.a. technologische uitvindingen. De Duitsers maken ook onderdeel uit van WO II. Het zijn zij die een einde maken aan het leven van Peter en Antons ouders. Ook zij steken het huis van de familie Steenwijk in brand.

De Duitsers hebben dan ook een gewelddadige rol gespeeld tijdens WO II. Ook de essentie waar het volledige boek om draait, nl. de aanslag waarbij een man wordt neergeschoten vlakbij villa Buitenrust in een erg rustige buurt (tot dan toe), geeft een teken weer van geweld en agressiviteit. Dit past perfect in het kader van oorlog. Ondanks het feit dat ik al veel afwist van de Wereldoorlog, deed het boek me toch nadenken bij bepaalde passages. Zo kwam ik ook tot de conclusie dat we blij mogen zijn om in een tijd als deze te mogen leven en dat we alleen maar kunnen hopen dat we nooit zullen terechtkomen in een wereld van geweld en dergelijke.

Een tweede thema dat uitgebreid aan bod komt is toeval. Het is toeval dat de aanslag gebeurt vlakbij Antons huis. Vanwege dit toeval verandert zijn leven compleet. Naarmate het boek vordert, ontdek je als lezer dat Anton te kampen heeft met enkele mentale problemen. Zo kan hij het verleden niet loslaten en is hij op zoek naar een soort moeder, als vervanging van wat hij kwijt is. Nog een enorm toeval dat zich voordoet, is de omtmoeting met Cor Takes op de begrafenis van een vriend van Antons schoonvader. Via Cor Takes wordt Anton opnieuw gesleurd in het voor hem overwerkte verleden. Anton krijgt zo ook een beter inzien in de aanslag en alles wat daarop volgde. Beetje bij beetje zal zijn verwerkingsproces eindelijk afgerond kunnen worden en zal hij opnieuw ten volle kunnen leven. Hieruit leer je dat het erg belangrijk is om de tijd te nemen om traumatische gebeurtenissen te verwerken. Indien dit niet of moeilijk lukt, kan je nog altijd hulp zoeken bij vrienden, psychologen,...Je leest hoe iemand omgaat met de gebeurtenissen uit de oorlog en dat maakt ‘De Aanslag’ een interessant boek.

De schuldvraag is het laatste thema in het boek. De vraag wie er verantwoordelijk is voor de tragische wending die Antons leven heeft genomen, speelt een grote rol. Is er slechts één schuldige? Of zijn er meerdere schuldigen? Is er wel een schuldige?

In het begin van het verhaal voelde ik me meer betrokken met Antons leven dan naar het einde toe. In het begin is hij dan ook nog erg jong (12 jaar oud). Een jongen die zo’n verschrikkelijke gebeurtenissen ondergaat, die van de ene naar de andere locatie gebracht wordt, en die zijn ouders niet eens vaarwel kan zeggen, wekte bij mij een gevoel van medelijden. Dit gevoel werd versterkt bij de passage waarbij Anton terecht komt in een donkere cel en getroost wordt door Truus Coster, de enige persoon die hem een soort van liefde biedt in een periode van angst en verlatenheid.

Ook verder in het verhaal kon ik me nog inleven in Antons wereld, maar vanaf het moment dat hij volwassen is, trouwt, hertrouwt en kinderen krijgt, werd me dit steeds moeilijker omwille van een totaal andere levensstijl. Er worden grote stappen in de tijd gezet en stukken van Antons leven worden compleet overgeslagen.

Dit boek geeft duidelijk weer dat er nooit zekerheid is over de toekomst en dat je leven op bepaalde momenten een drastische wending kan nemen, of je dit nu wenst of niet. Ook leer je eruit dat traumatische gebeurtenissen moeten verwerkt worden en dat dit verwerkingsproces heel wat tijd in beslag kan nemen. Zonder een goede verwerking, is het heel moeilijk houvast te vinden.

REFLECTIEVERSLAG 2: IDIL, EEN MEISJE (YASMINE ALLAS)

Mijn tweede reflectieverslag gaat over het boek Idil, een meisje. Dit boek, dat behoort tot de categorie van migrantenliteratuur, is geschreven door de Somalische schrijfster Yasmine Allas.

Ik vond het een erg aangrijpend boek. Het verhaal gaat over het leven van een jong meisje, Idil, die reeds vanaf haar geboorte wordt afgestoten omdat ze niet gewenst is. In de islam betekent een meisje namelijk niets en is ze van geen waarde. Idil heeft echter een sterk karakter en ze wil daarom in opstand komen tegen de ondergeschikte rol die de islam een vrouw oplegt. 
Ze is ongewenst in het gezin en dat laat Idils vader maar al te duidelijk overkomen; hij maakt geen oogcontact met zijn dochter en hij praat niet met haar. 
Idil mag van haar vader ook niet naar school. Ze wordt verplicht om thuis koranlessen te volgen van leraar Hurun. 
Al snel wordt ze seksueel en emotioneel misbruikt door hem, maar ze houdt zich voor om sterk te blijven. Op een dag overkomt haar iets onverwachts: de besnijdenis. Dit is een verschrikkelijke ervaring voor Idil. Er komt maar geen einde aan de ellende in haar leven. Zo wordt ze nog uitgehuwelijkt aan Zade, een oude man. Ook hij zal haar later seksueel misbruiken. 
Net wanneer Idil iets van liefde gevonden heeft in haar leven, wordt dit van haar ontnomen op een brutale manier. 

De inhoud van het boek was kortom erg zware kost. Praktisch alle gebeurtenissen maakten Idil ongelukkig en dit gevoel werd toch wel doorgespeeld naar mij als lezer. Ik kreeg doorheen het verhaal wel een soort band met Idil, de protagonist in het verhaal. 
Het verhaal is vanuit het ik-perspectief geschreven en op die manier deelt Idil al haar gevoelens en emoties met de lezer. Ik had in bepaalde passages erg veel medelijden met haar. Me inbeelden dat je net als haar behandeld wordt, lijkt me zo verschrikkelijk. Volgens mij komen dit soort situaties echter meer voor dan ik me kan inbeelden. 
De dominante rol van de man speelde in het boek een grote rol; Idils moeder wordt geslagen en mishandeld en Idil zelf wordt misbruikt door de ‘koning’ van het huis. 
Ik vind in ieder geval dat zo’n manier van leven helemaal niet kan. In mijn ogen is een vrouw net zo veel waard als een man, in welke cultuur dan ook. 
Het boek las erg vlot. Yasmine Allas schrijft op een vloeiende manier en ze behoudt ook steeds eenvoudige zinsconstructies. 

Idil, een meisje is niet mijn favoriete boek, maar het heeft me wel wat bijgeleerd over de islamitische cultuur en het heeft me ook doen stilstaan bij bepaalde passages.